Félagshæfnisögur eða félagsfærnisögur eru stuttar sögur sem hjálpa barninu í ýmsum aðstæðum. Sögurnar er auðvelt er að útbúa og nota. Sagan er lesin með barninu áður en það fer í viðkomandi aðstæður. Það má síðan taka söguna með og til dæmis hafa hana í töskunni og rifja upp ef á þarf að halda. Barnið er minnt á, „Manstu hvað gerist næst í sögunni?“ Einnig er hægt að lesa söguna fyrir barnið áður en það fer að sofa þar til það hefur lært hana.
Grunnatriði
- Sögurnar eru stuttar, oftast 1 A4 blað
- Þær eru alltaf jákvæðar
- Heiti þeirra er lýsandi fyrir það sem sagan er um, til dæmis „Ég fer í bað“
- Sagan er skrifuð eins og barnið sé að segja hana: „Ég heiti Óli og ég á heima ...“
- Leitast við að hrósa barninu í sögunni: „Ég er duglegur“
- Félagshæfnisögur enda oft á uppörvandi setningu eins og: „Það er gaman í sundi“
Sjá líka hér:
- Í hverri sögu eru teknar fyrir afmarkaðar aðstæður
- Lýst er hvernig æskilegt er að barnið bregðist við í aðstæðunum
- Ekki hafa kröfurnar of miklar í sögunni
- Gott að hafa myndir sem tengjast áhugamáli barnsins
- Myndir fást til dæmis með því að leita á netinu, líka má nota ljósmyndir eða teikningar
- Myndir eru valdar eftir aldri og þroskastigi
- Nota einfalt mál sem barnið skilur
- Fyrir yngri börn eru setningar stuttar og margar myndir, fyrir unglinga er meiri texti og færri myndir
- Sögurnar eru sagðar á hlutlausan hátt og ekki minnst á það sem á ekki að gera, nema einstaka sinnum fyrir unglingana
- Það er hægt að segja söguna með nafni barnsins „Sigga getur...“
- Gott er að tala um að reyna: „Ég ætla að reyna að ...“
- Sleppa neikvæðum orðum og fullyrðingum eins og „alltaf“ eða „aldrei“ því sum börn taka þeim bókstaflega. Betra er að nota „stundum“ og „oftast“
- Ekki vera með fleiri en 1-2 félagshæfnisögur í gangi í einu
- Sagan er notuð eins oft og þörf er á
- Þegar barnið er búið að læra söguna - og hegðunina - er sagan tekin úr umferð
- Mælt er með því að geyma gamlar félagshæfnisögur til dæmis í möppu ef ástæða væri til að grípa til þeirra aftur seinna
- Sumum börnum finnst gaman að skoða gamlar félagshæfnisögur til að rifja upp allt sem þau kunnu ekki en eru farin að gera betur
- Stundum er hægt að fá aðstoð við að gera félagshæfnisögur hjá starfsmönnum leikskóla eða skóla
- Sögurnar leiðrétta misskilning og geta minnkað kvíða. Þær hjálpa barninu að skipuleggja sig og leysa vandamál
Greiningar- og ráðgjafarstöð ríkisins, Sigrún Hjartardóttir og Margrét Valdimarsdóttir, nóvember 2011.